Księgarz to zawód, który dla wielu osób jest pracą marzeń. W końcu całymi dniami można spędzać czas wśród ukochanych książek! Postanowiliśmy jednak sprawdzić, jak wygląda codzienna praca w księgarni i czy rzeczywiście jest tak kolorowo, jak się wydaje. Zapytaliśmy o to samych księgarzy z małych, kameralnych księgarni w całej Polsce. Okazuje się, że oprócz kontaktu z książkami i czytelnikami, jest też mnóstwo mniej przyjemnych obowiązków. Mimo to, dla prawdziwych pasjonatówliteratury, praca w księgarni nadal pozostaje spełnieniem marzeń.
Rola współczesnego księgarza
Współczesny księgarz pełni wiele istotnych ról w promowaniu czytelnictwa i kształtowaniu kultury czytelniczej. Nie jest on już tylko sprzedawcą książek, ale także doradcą, koneserem literatury i animatorem życia kulturalnego.
Księgarz powinien doskonale orientować się w aktualnych trendach na rynku wydawniczym, znać nowości literackie, gatunki i tematykę książek. Taka fachowa wiedza pozwala mu trafnie doradzać klientom i odpowiadać na pytania dotyczące konkretnych pozycji. zadaniem dobrego księgarza jest także rozbudzanie zainteresowań czytelniczych, zachęcanie do sięgania po mniej popularne książki.
Bardzo ważną rolą księgarni i księgarzy jest również animacja życia kulturalnego w najbliższym otoczeniu. Organizowanie spotkań autorskich, dyskusji o książkach, konkursów czytelniczych przyciąga klientów i zacieśnia relacje księgarni z lokalną społecznością.
Księgarz liderem opinii
Dzięki szerokiej wiedzy i rozeznaniu na rynku wydawniczym, księgarz staje się nieformalnym liderem opinii i autorytetem dla wielu klientów. Jego rekomendacje, podszepty, a czasem nawet ploteczki ze świata książki mogą zadecydować o popularności danego tytułu czy pisarza.
Z drugiej strony, rosnąca rola internetu i konkurencja ze strony dużych, zautomatyzowanych księgarni internetowych stawiają pod znakiem zapytania przyszłość tradycyjnego modelu księgarza-doradcy.
Codzienna praca w księgarni
Praca księgarza daleka jest od romantycznego wyobrażenia o całymi dniami spędzonymi na czytaniu książek. W rzeczywistości zawiera wiele przyziemnych, żmudnych zajęć.
Najważniejszym zadaniem jest obsługa klientów - doradztwo, pomoc w wyborze książek, realizacja zamówień. Wiąże się to często z koniecznością dogłębnej znajomości oferty i bieżącego śledzenia nowości.
Codzienną pracę księgarza wypełniają także takie działania jak przyjmowanie i wykładanie towaru, tworzenie ekspozycji i dekoracji witryny sklepowej, aktywność w mediach społecznościowych i budowanie wizerunku księgarni.
Z perspektywy 30 lat pracy w zawodzie nadal odczuwam zachwyt, kiedy wyjmuję z przesyłki pięknie wydany egzemplarz.
Nie brakuje również żmudnej pracy fizycznej - przenoszenia i układania książek, porządków, prace biurowej, sporządzania faktur, prowadzenia dokumentacji. Nieodłącznym elementem są także rozliczenia finansowe i próby utrzymania rentowności księgarni.
Czytaj więcej: Największa księgarnia internetowa - kupuj książki online taniej niż w tradycyjnej
Wyzwania i trudności zawodu księgarza
Zawód księgarza niesie ze sobą szereg wyzwań związanych z digitalizacją rynku książki i zmianą nawyków czytelniczych Polaków.
- spadek sprzedaży książek papierowych
- konkurencja dużych księgarni internetowych
- niskie marże, trudności z utrzymaniem rentowności
Sytuację dodatkowo komplikuje niestabilność rynku wydawniczego, zależnego od dotacji państwowych i grantów. Księgarze muszą radzić sobie z sezonowością sprzedaży i znalezieniem stałych źródeł przychodów.
Spadek sprzedaży książek drukowanych | 32% w latach 2012-2021 |
Wzrost popularności e-booków | 6 milionów użytkowników |
Walka z wielkimi graczami rynku e-commerce takimi jak Amazon czy Allegro to kolejne trudne zadanie, przed którym stają właściciele niewielkich, lokalnych księgarń.
Księgarz jako kulturotwórca i promotor czytelnictwa
Księgarnie odgrywają niezwykle istotną rolę w promowaniu czytelnictwa, szczególnie wśród dzieci i młodzieży. Dzieje się tak za sprawą licznych inicjatyw podejmowanych przez księgarzy.
Spotkania autorskie, dyskusje literackie, konkursy czytelnicze, akcje czytania na głos angażują i zachęcają do sięgania po książki. Ważnym elementem są również lekcje biblioteczne, podczas których księgarze opowiadają uczniom o kulisach pracy w księgarni.
Nie do przecenienia jest rola internetu i social mediów w budowaniu społeczności fanów czytelnictwa. Profile księgarni w mediach społecznościowych pozwalają dotrzeć do szerszego grona odbiorców i zarażać pasją do książek.
Staramy się, aby księgarnia była przestrzenią dla każdego, kto chce w miłej atmosferze porozmawiać o książkach.
Niestety pogarszające się wyniki sprzedaży i malejąca rentowność branży sprawiają, że księgarze mają coraz mniej środków i motywacji, by inwestować czas i pieniądze w budowanie kultury czytelniczej.
Księgarnia to nie tylko sprzedaż książek
Choć książki są nadal podstawowym towarem, większość tradycyjnych księgarń poszerza i dywersyfikuje ofertę, aby przyciągnąć nowe grupy klientów.
W asortymencie pojawiają się zeszyty, długopisy, akcesoria szkolne i biurowe. Prowadzenie kącika kawowego w księgarni stało się niemal standardem. Niektóre lokale funkcjonują wręcz jak kawiarnie z obszerną ofertą napojów i ciast.
Innym pomysłem na pobudzenie ruchu i sprzedaży są organizowane przez księgarnie warsztaty i szkolenia - rękodzielnicze, artystyczne, a nawet z zakresu dogoterapii!
Taki model biznesowy pozwala na dywersyfikację źródeł przychodów, zwiększenie rozpoznawalności i atrakcyjności księgarni. Niestety dla wielu placówek oznacza to też odchodzenie od podstawowej działalności, jaką jest handel i promocja książek.
Przyszłość księgarń kameralnych
Mimo wielu problemów i zagrożeń, małe księgarnie kameralne wciąż znajdują sposoby na funkcjonowanie i przetrwanie na rynku.
Ich atutami są bliskie relacje z klientami, możliwość personalizacji obsługi i oferty, a także wyjątkowa, kameralna atmosfera. Te czynniki rekompensują często wyższe ceny i mniejszy wybór książek niż w dużych sieciach.
Aby zapewnićbyt i rozwój, konieczne jest jednak wsparcie ze strony władz - w postaci dotacji, grantów, a być może także ulg podatkowych lub czynszowych.
Niezbędne jest też budowanie świadomości wśród konsumentów, jak ważną rolę odgrywają lokalne placówki dla zachowania różnorodności kulturowej i promowania czytelnictwa.
Z pewnością inicjatywy takie jak Dzień Księgarza i Luba Książka pomagają zwrócić uwagę na tę jakże ważną branżę kultury, zmagającą się z wieloma trudnościami.
Podsumowanie
W moim artykule omówiłem rolę współczesnego księgarza, który pełni dziś wiele funkcji - nie tylko sprzedaje książki, ale też doradza klientom i organizuje wydarzenia kulturalne. Przybliżyłem codzienną pracę w księgarni, która wcale nie jest tak romantyczna, jak się wydaje - obok kontaktów z czytelnikami jest też wiele żmudnych obowiązków.
Zwróciłem uwagę na największe wyzwania stojące przed księgarzami, takie jak rosnąca konkurencja ze strony internetu i spadek zainteresowania książkami drukowanymi. Opisałem starania księgarzy o promowanie czytelnictwa poprzez różne akcje i wydarzenia skierowane do klientów.
Wspomniałem także, że księgarnie poszerzają dziś swoją ofertę o artykuły papiernicze, kawiarnie i nawet warsztaty, by przyciągnąć klientów. Na koniec poruszyłem kwestię przyszłości małych księgarń, którym niełatwo konkurować z internetowymi gigantami.
Mam nadzieję, że artykuł pozwolił lepiej zrozumieć tę piękną, choć coraz trudniejszą profesję, jaką jest bycie księgarzem.