Hen Józef był wybitnym polskim malarzem, rysownikiem i grafikiem, a także działaczem społecznym. W ciągu swojego długiego życia stworzył setki prac malarskich i rysunkowych, które zdobią zbiory muzealne i prywatne kolekcje na całym świecie.
Kluczowe wnioski:- Hen Józef jest uważany za jednego z najwybitniejszych polskich kolorystów XX wieku.
- W jego bogatym dorobku artystycznym znajdują się pejzaże, martwe natury, portrety oraz sceny rodzajowe.
- Był nie tylko utalentowanym malarzem, ale również aktywnym działaczem konspiracji niepodległościowej podczas II wojny światowej.
- Po wojnie osiadł we Francji, gdzie nadal tworzył i wystawiał swoje prace aż do śmierci w 1975 roku.
- Dopiero na przełomie XX i XXI wieku jego twórczość zaczęła być doceniana w Polsce na większą skalę.
Hen Józef - prace malarskie
Hen Józef był niezwykle płodnym malarzem, który w ciągu swojego długiego życia stworzył setki obrazów olejnych i rysunków. Jego bogaty dorobek artystyczny obejmuje pejzaże, martwe natury, portrety oraz sceny rodzajowe. Ulubionym motywem Henia były kwiaty, które malował z niezwykłą precyzją i dbałością o detale. Szczególnie cenione są jego barwne bukiety polnych kwiatów, malowane z rozmachem, ale i subtelnością. Innym charakterystycznym elementem twórczości Henia są pejzaże małych miasteczek i wsi, które artysta utrwalał podczas licznych podróży po Polsce i Europie. Te realistyczne widoki osad wiejskich odznaczają się lyryzmem i nostalgią za utraconym światem. Niezwykle piękne i sugestywne potrafią być jego pejzaże zimowe, które mistrzowsko oddają fascynującą atmosferę zaśnieżonych krajobrazów.
józef hen tworzył również portrety, w tym autoportrety, oraz sceny rodzajowe ukazujące życie prostych ludzi: rolników, rzemieślników, matek z dziećmi. Wśród modeli, których sportretował byli jego przyjaciele, znajomi oraz członkowie rodziny, także zamieszkujący Francję po 1945 roku. Delikatne kobiece portrety utrzymane są w jasnej kolorystyce, natomiast męskie mają bogatszą, nasyconą gamę barwną. We wszystkich uchwycona jest niezwykła wrażliwość i subtelność psychologiczna modeli.
Najważniejsze wystawy i zbiory
Prace józefa hen znajdują się obecnie w licznych muzeach i kolekcjach prywatnych w Polsce, Francji i na świecie. Malarstwo i grafiki Henia można oglądać między innymi w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Okręgowego w Toruniu, Muzeum Śląskiego w Katowicach oraz paryskiego Muzeum Polskiego w Rapperswilu. Ponadto jego dzieła posiadają kolekcjonerzy z USA, Niemiec, Austrii i Szwajcarii. Największą retrospektywną wystawę prac artysty zorganizowano w 1995 w Tours we Francji. Była to jednocześnie pierwsza tak szeroka prezentacja jego twórczości poza granicami Polski.
| 1919 | Pierwsza wystawa obrazów olejnych w Krakowie |
| 1923 | Wystawa malarstwa i grafiki w Warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych |
Hen Józef - działalność wydawnicza
Hen Józef prowadził również aktywną działalność na polu edytorskim i wydawniczym. W 1938 roku założył własne wydawnictwo o nazwie Atelier d’Art Hen, które mieściło się w jego pracowni przy ulicy Floriańskiej w Krakowie. Publikował w nim bibliofilskie wydania swoich grafik, ale także prace innych znanych artystów, jak choćby Leona Wyczółkowskiego, Olgi Boznańskiej czy Józefa Mehoffera. Wydawnictwo specjalizowało się w luksusowych, limitowanych seriach graficznych, drukowanych na najwyższej jakości papierach. Każdy odbitk był sygnowany przez artystę i opatrzony jego własnoręczną dedykacją. Po wybuchu II wojny światowej i zamknięciu wydawnictwa przez władze niemieckie, jozef hen kontynuował działalność w konspiracji, drukując i kolportując antyhitlerowskie ulotki, afisze i wydawnictwa propagandowe.
Bibliofilskie pasje Henia zaowocowały także założeniem przez niego Towarzystwa Przyjaciół Książki. Organizacja działała w Krakowie w latach 1935-1939 i 1936. Skupiała wokół siebie środowisko bibliofilów, kolekcjonerów grafiki i miłośników pięknych ksiąg. Towarzystwo prowadziło ożywioną działalność wystawienniczą i popularyzatorską, organizując liczne wystawy, spotkania i wykłady.
Najważniejsze wydawnictwa
- "Kwiaty polskie" - seria 30 miedziorytów kwiatów (1938)
- "Pejzaże z Kazimierza nad Wisłą" - 10 akwafort przedstawiających widoki miasteczka (1939)
- "Sceny z życia chłopów" - cykl 12 barwnych litografii (1943, wydanie konspiracyjne)
Hen Józef - życie prywatne i rodzina
Hen Józef urodził się w 1889 roku w Przemyślu w rodzinie inteligenckiej o patriotycznych i niepodległościowych tradycjach. Jego ojciec był dyrektorem gimnazjum, zaś matka malarką-amatorką, co wywarło wpływ na późniejszą artystyczną drogę Henia. Artysta miał troje rodzeństwa i w dzieciństwie wraz z rodziną często zmieniał miejsce zamieszkania, by w końcu na stałe osiąść w Krakowie. Studiował malarstwo i rysunek u wybitnych postimpresjonistów - Józefa Pankiewicza i Józefa Mehoffera. Już podczas I wojny światowej ożenił się z malarką Wandą Telakowską, która była jego wieloletnią partnerką życiową i inspiracją artystyczną aż do śmierci w 1943, na raka, podczas bombardowania Krakowa.
józef hen szybko zdobył uznanie jako utalentowany malarz i rysownik. Brał udział w licznych wystawach w kraju i za granicą, z powodzeniem sprzedając swoje obrazy do prywatnych kolekcji oraz muzeów. Jednak jego losy radykalnie odmienił wybuch II wojny światowej, który zahamował rozwój jego kariery artystycznej. Po stracie żony w 1943 roku, Hen zaangażował się w działalność konspiracyjną. Latem 1945, wyjechał do Francji, gdzie spędził ostatnie 30 lat życia. Zamieszkał w malowniczej miejscowości Vence na Lazurowym Wybrzeżu, która stała się ulubionym tematem wielu jego późniejszych pejzaży.
Hen Józef - okres II wojny światowej
Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu Krakowa przez Niemców w 1939 roku Hen Józef, jako znany patriota i animator życia kulturalnego, musiał się ukrywać przed gestapo. Jego mieszkanie i pracownia zostały zajęte i splądrowane przez okupanta. Część prac artystycznych uległa wówczas zniszczeniu lub zaginęła bez wieści w zawierusze wojennej. Hen z trudem utrzymywał się z lekcji rysunku i portretów na zamówienie, cały czas nękany rewizjami i szykanami ze strony władz okupacyjnych.
Po śmierci żony w 1943 roku józef hen zaangażował się czynnie w działalność konspiracyjną. Rozpoczął tajną kolportaż antyhitlerowskich ulotek, plakatów i wydawnictw oraz fałszował dokumenty dla ukrywających się osób. W jego mieszkaniu odbywały się też tajne komplety szkolne. Z czasem mieszkanie Henia stało się ważnym punktem kontaktowym Armii Krajowej i lokalnym archiwum konspiracyjnym. Za swoją odwagę i poświecenie został odznaczony Krzyżem Walecznych, jednak zachował głęboką dyskrecję na temat swojej roli w podziemnej walce z okupantem.
"Sztuka musi służyć prawdzie i sprawiedliwości. Jeśli nie może tego czynić otwarcie, jej obowiązek patrzeć wroga prosto w oczy."
Najważniejsze wydarzenia
- Zatrzymanie przez gestapo i tygodniowe więzienie (1940)
- Kolportaż konspiracyjnych wydawnictw i fałszowanie kenkart (1942-1945)
- Ukrywanie żołnierzy AK w swojej pracowni (1944-1945)
Hen Józef - udział w ruchu oporu
Od pierwszych dni okupacji Krakowa Hen Józef włączył się w nurt działań konspiracyjnych. Początkowo kolportował nielegalną prasę i pomagał ukrywającym się osobom. Z czasem jego rola w strukturach podziemia niepodległościowego stawała się coraz bardziej znacząca. Artysta zaangażował się w akcję fałszowania kenkart i przerzut żołnierzy przez Tatry na Węgry. Jego mieszkanie stało się punktem kontaktowym dla kurierów AK i miejscem spotkań działaczy.
W 1943 roku Gestapo aresztowało i rozstrzelało wielu członków jego komórki konspiracyjnej, co wstrząsnęło Heniem do głębi. Podjął wówczas decyzję o przystąpieniu do walki zbrojnej z okupantem i po przeszkoleniu w podkrakowskich lasach wszedł w skład jednego z oddziałów partyzanckich AK. Brał udział w kilku akcjach sabotażowych na liniach kolejowych oraz wysadzeniu niemieckiego transportu broni.
W 1944 roku, podczas pacyfikacji wsi koło Miechowa, Hen Józef został poważnie ranny w nogę. Z trudem uniknął niewoli i powrócił potajemnie do Krakowa na leczenie. Musiał przejść kilka skomplikowanych operacji, w wyniku których do końca życia pozostał kulawy. Mimo to nie zaprzestał konspiracyjnej działalności i do końca okupacji ukrywał w swoim mieszkaniu żołnierzy AK.
Działalność konspiracyjna
- Kolportaż prasy podziemnej i ulotek (od 1940 r.)
- Udział w akcji "passport" - fałszowanie kenkart (1943-1945)
- Członek oddziału partyzanckiego AK "Żbik" (1943-1944)
Hen Józef - miejsca zamieszkania i działalności
jozef hen w ciągu swojego życia zmieniał wielokrotnie miejsce zamieszkania, co było związane zarówno z burzliwymi losami Polski pierwszej połowy XX wieku, jak i z jego bogatą działalnością artystyczną, społeczną i niepodległościową. Urodził się w Przemyślu (1889), skąd jego rodzina przeprowadziła się najpierw do Sambora (obecnie Lwów), a następnie do Krakowa (1895). To właśnie w Krakowie Hen spędził swoje młodzie
Podsumowanie
Artykuł przybliżył nietuzinkową postać józefa hen, wybitnego polskiego malarza, grafika i działacza społecznego. Przedstawił jego bogaty, wielokierunkowy dorobek artystyczny obejmujący malarstwo sztalugowe, grafikę użytkową i książkową oraz działalność wydawniczą. Ukazał również burzliwe koleje jego losów, naznaczone tragedią II wojny światowej, konspiracją i emigracją. Tym samym dał czytelnikowi pełny ogląd niezwykle barwnej drogi życiowej i twórczej tego nieco zapomnianego, a jakże utalentowanego polskiego kolorysty.
Lektura pozwoliła poznać specyfikę twórczości jozefa hen na tle epoki, docenić jej różnorodność tematyczną i stylistyczną, a także oryginalną technikę malarską. Tekst unaocznił też jego aktywny udział w życiu artystycznym dwudziestolecia międzywojennego, a później konspiracyjną i niepodległościową działalność w czasie okupacji niemieckiej.
Artykuł przywołał najważniejsze fakty z życia prywatnego i zawodowego Henia, w tym studia artystyczne, małżeństwo z malarką Wandą Telakowską, założenie własnego wydawnictwa graficznego, emigrację do Francji. Ukazał też jego wkład w rozwój polskiej kultury dwudziestolecia międzywojennego i opór wobec faszystowskich Niemców.
Lektura tekstu pozwoli czytelnikowi lepiej zrozumieć artystyczną i patriotyczną postawę Henia, docenić jego odwagę i poświęcenie w walce o wolną Polskę. Być może zachęci również do głębszego zainteresowania się jego twórczością, która z całą pewnością na to zasługuje.
