Irlandia i Liban to dwa odległe od siebie kraje, które łączy bogata historia i kultura. W drugim alfabecie literackim przybliżamy polskiemu czytelnikowi mniej znane dzieła wybitnych autorów z tych państw. Poznajemy „Murphy’ego” Samuela Becketta, irlandzkiego noblisty znanego z absurdalnego humoru i ponurego nihilizmu. Z Libanu zaś przenosimy się w mroczny świat powieści „Jalo” Iljasa Churiego, która opowiada o upadku człowieczeństwa na tle wojny domowej. To fascynująca podróż przez światową literaturę XX wieku.
Samuel Beckett „Murphy” – Irlandia
Samuel Beckett to jeden z najwybitniejszych irlandzkich pisarzy XX wieku, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Jego twórczość cechuje absurdalny humor, ponury nihilizm i grzebanie w ludzkim absurdom. Jednak jego powieść „Murphy” pochodzi jeszcze sprzed okresu wypracowania charakterystycznego dla niego stylu.
„Murphy’ego” Beckett napisał mając 30 lat, pracując jako sekretarz Jamesa Joyce'a. Widać tu wyraźne wpływy tego drugiego pisarza, szczególnie w erudycyjnym wielogłosie i licznych aluzjach literackich. Jest to zatem Beckett sprzed Becketta - ze stylem, który rozwinie dopiero w późniejszych powieściach.
Tytułowy Murphy jest typem obskurnego solipsysty, który wycofuje się z normalnego życia, by pogrążyć w niebycie. Trudno mu znaleźć sens egzystencji. Postać ponura i pesymistyczna, z którą wielu czytelników może się utożsamić.
Mimo iż „Murphy” nie prezentuje jeszcze dojrzałego stylu Becketta, to z pewnością warto sięgnąć po tę pozycję, by poznać początki jednego z najwybitniejszych twórców literatury XX wieku.
Yasunari Kawabata „Kraina śniegu” – Japonia
Yasunari Kawabata jako pierwszy Japończyk otrzymał Literacką Nagrodę Nobla za „mistrzostwo w narracji, która z wielką wrażliwością wyraża istotę japońskiego umysłu”. W uzasadnieniu Komitet Noblowski wymienił m.in. „Krainę śniegu”, uważaną za jedną z najważniejszych powieści japońskich.
Utwór charakteryzuje się głęboko lirycznym nastrojem i finezyjnym opisem zimowego, zaśnieżonego pejzażu. Język Kawabaty jest niezwykle poetycki, wymagający skupienia od czytelnika. Sednem powieści jest opowieść o przemijaniu uczuć i granicach ludzkiej miłości.
Bohaterem jest mężczyzna zmęczony miejskim zgiełkiem, który udaje się w góry na spotkanie z gejszą. Ich związek staje się medytacją na temat natury pożądania i przemijania namiętności. Choć powieść niewielka objętościowo, to gęsta od znaczeń i symboli.
Recenzja polskiego czytelnika
„Kraina śniegu” to arcydzieło poetyckiego języka. Wymaga skupienia, ale piękno stylu Kawabaty w pełni to rekompensuje. Gorąco polecam to medytacyjne dzieło o miłości i jej nieprzewidywalnej naturze.
Czytaj więcej: Odtwórca roli Geralta ma własną teorię o Wiedźminie 4: To ma sens
Czingiz Ajtmatow „Dżamila” – Kirgistan
Czingiz Ajtmatow to kirgiski pisarz pochodzenia tatarsko-kirgiskiego, który zyskał sławę na arenie międzynarodowej dzięki swojej noweli „Dżamila”. Utwór opublikowany pod koniec lat 50. XX wieku zachwycił francuskiego tłumacza, który określił go mianem „najpiękniejszej historii miłosnej współczesnej literatury”.
Fabuła osadzona jest w realiach II wojny światowej. Tytułowa Dżamila jest młodą wiejską dziewczyną, której mąż walczy na froncie. W pracy na polu pomaga jej ranny żołnierz Danijar. Między młodymi rodzi się uczucie, mimo iż Dżamila odrzucała wcześniej zaloty innych mężczyzn.
„Dżamila” opowiada o trudnej miłości, która musi stawić czoła społecznym tabu i normom obyczajowym. Jednocześnie daje wgląd w tradycyjne życie Kirgizów. Liryczna i wzruszająca historia, która ponad podziałami kulturowymi opowiada o sile uczucia.
Nie potrafię streścić tej książki, można ją tylko przeżyć. Piękna opowieść, która na zawsze pozostanie w moim sercu. - Anna
Iljas Churi „Jalo” – Liban
Iljas Churi to współczesny pisarz libański tworzący w języku arabskim. Jego twórczość koncentruje się wokół palestyńskiej tożsamości i traumy wojny domowej w Libanie. Powieść „Jalo” polski wydawca określił jako „obsesyjną, niemal transową”, której nie sposób streścić.
Bohaterem jest tytułowy Jalo, osadzony w areszcie. Podczas brutalnego śledztwa stara się odtworzyć własne życie naznaczone cierpieniem. Jego zeznania są jednak chaotyczne, raz przyznaje się do okrutnych zbrodni, by zaraz wycofać swoje słowa. Stopniowo traci kontakt z rzeczywistością.
Poprzez historię Jalo Churi przedstawia upadek człowieczeństwa spowodowany okrucieństwem wojny domowej. Mimo wstrząsających scen przemocy, powieść pokazuje także siłę literatury w odnalezieniu sensu w rozpadającym się świecie.
Podsumowanie
Podróż przez literaturę Irlandii i Libanu to fascynujące doświadczenie. Poznajemy wielkich twórców XX wieku i ich dzieła ukazujące absurd ludzkiego losu, naturę miłości i przemocy. Każda z tych książek to perełka warta odkrycia dla polskiego czytelnika.
Podsumowanie
W podróży przez literaturę Irlandii i Libanu poznaliśmy wielkich pisarzy XX wieku. Samuel Beckett przedstawia absurdy ludzkiego losu, podczas gdy Iljas Churi pokazuje okrucieństwo wojny domowej. Każda z omawianych książek to prawdziwa perełka, która wzbogaca naszą wiedzę o geografii i kulturze tych odległych krajów. Literatura poszerza nie tylko alfabet języka, ale przede wszystkim alfabet wrażliwości.
Przedstawione powieści łączy mistrzostwo poetyckiego języka. Kawabata, Beckett, Churi - ich styl zachwyca i pozostaje w pamięci na długo. Gorąco polecamy tę podróż po światowej literaturze, by poszerzyć nie tylko swoją biblioteczkę, ale przede wszystkim horyzonty myślowe.
